تحقیق و تحلیل عوامل تغییر اقلیم طی پنجاه سال گذشته در جنگل های منطقه خزری

author

مصطفی جعفری دانشیار پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

Abstract:

خشکی یا محدودیت آب یکی از مهمترین عوامل اقلیمی در ایران است. عناصر اقلیمی به‌ویژه میزان بارش به‌صورت معنی‌داری در مناطق مختلف تفاوت دارد. توزیع پراکنش میزان بارندگی در طی سال در اغلب مناطق از شرایط مناسبی که برای رشد گیاه مفید باشد، برخوردار نیست. منطقه خزری بیشترین میزان نزولات را دریافت می‌کند. بعضی از گونه‌های اصلی جنگلهای خزری به‌شرح زیر است: Fagus orientalis, Carpinus betulus, Acer velutinum, Quercus castaneifolia, Fraxinus excelsior. در این مطالعه کل منطقه جنگلهای خزری از طریق بازدید صحرایی و بررسی نقشه پوشش گیاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. سه نقطه اصلی که نماینده جنگلهای هیرکانی از منطقه مرطوب غرب تا منطقه خشکتر شرق باشند، انتخاب شدند. داده‌های چهار ایستگاه هواشناسی به‌‌منظور تحلیل وضعت اقلیمی مورد استفاده قرار گرفت. اغلب عوامل اقلیمی شامل حداکثر، حداقل، متوسط سالانه دما، میزان روزانه و سالانه نزولات جوی مورد بررسی قرار گرفتند. عمدتاً روند (ترند) تغییرات متوسط سالانه دما و میزان سالانه نزولات جوی برای جمع‌بندی به‌کار گرفته شدند. به‌روشنی می‌توان جمع‌بندی نمود که طی نیم قرن گذشته، اقلیم جنگلهای منطقه خزری گرمتر شده است. روند نزولات جوی به‌ویژه در ایستگاه انزلی که بیشترین ثبت نزولات در ایران را دارد و همچنین ایستگاه گرگان کاهش پیدا کرده است. روند نزولات جوی در ایستگاههای رشت و بابلسر تغییر مثبت را نشان می‌دهند. طی 49 سال گذشته در ایستگاه رشت متوسط سالانه دما حدود 28/1 درجه سانتیگراد و حتی حداقل دما 45/2 درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده است. میزان افزایش متوسط دمای سالانه در ایستگاه بابلسر طی 54 سال گذشته حدود 44/1 درجه سانتیگراد و حداقل درجه حرارت 80/1 درجه سانتیگراد افزایش را نشان می‌دهد. کاهش میزان سالانه نزولات جوی در ایستگاه انزلی طی 54 سال گذشته حدود 4/409 میلیمتر و میزان کاهش نزولات جوی برای ایستگاه گرگان طی 53 سال گذشته به‌مقدار 6/55 میلیمتر بوده است. توزیع و پراکنش گیاهان در هر اقلیم مستقیماً به ‌شرایط حرارتی و رطوبتی آن بستگی دارد. در منطقه مورد مطالعه به‌ویژه در حوزه گیلان و گرگان درجه حرارت بیش از یک درجه افزایش را نشان می‌دهد و براساس نظر و یا قضاوت کارشناسی، گرایش رویش در پوشش گیاهی حدود صد متر به‌سمت بالا حرکت نموده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

بررسی تغییر اقلیم ارومیه طی 50 سال گذشته

full text

نوسان های وقوع باد و روزهای طوفانی طی نیم قرن گذشته در منطقه خزری

در این تحقیق براساس بازدید از مناطق جنگلی و مطالعه نقشه پوشش گیاهی، سه منطقه که معرف اقلیمهای اصلی جنگلهای هیرکانی می‌باشند انتخاب شدند. این سه منطقه عبارتند از: اقلیم مرطوب در غرب (گیلان)، اقلیم‌ معتدل در قسمت میانی (مازندران) و اقلیم خشکتر در شرق (گرگان). در تحلیل و بررسیها، داده‌های ثبت شده در چهار ایستگاه هواشناسی مورد بهره‌برداری قرار گرفتند. تغییرات عوامل مختلف اقلیمی شامل حداکثر، حداقل و...

full text

پهنه بندی خشکسالی های ایران در پنجاه سال گذشته

در این مطالعه میزان شدت خشکسالی 32 ایستگاه ایران در دوره آماری 1956 لغایت 2005 با چهار روش شاخص توزیع استاندارد، شاخص D، شاخص دوره از نرمال و شاخص دهک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه شاخص توزیع استاندارد نشان می دهد که سالهای 1973، 1990 و 2001، براساس شاخص درصد از نرمال در طول دوره آماری سالهای 1973، 1990 و 2001 باشد. سومین شاخصی که مورد استفاده قرار گرفت، شاخص دهک ها می باشد که با استفاد...

full text

نوسان های وقوع باد و روزهای طوفانی طی نیم قرن گذشته در منطقه خزری

در این تحقیق براساس بازدید از مناطق جنگلی و مطالعه نقشه پوشش گیاهی، سه منطقه که معرف اقلیمهای اصلی جنگلهای هیرکانی می باشند انتخاب شدند. این سه منطقه عبارتند از: اقلیم مرطوب در غرب (گیلان)، اقلیم معتدل در قسمت میانی (مازندران) و اقلیم خشکتر در شرق (گرگان). در تحلیل و بررسیها، داده های ثبت شده در چهار ایستگاه هواشناسی مورد بهره برداری قرار گرفتند. تغییرات عوامل مختلف اقلیمی شامل حداکثر، حداقل و ...

full text

پهنه بندی خشکسالی های ایران در پنجاه سال گذشته

در این مطالعه میزان شدت خشکسالی 32 ایستگاه ایران در دوره آماری 1956 لغایت 2005 با چهار روش شاخص توزیع استاندارد، شاخص d، شاخص دوره از نرمال و شاخص دهک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه شاخص توزیع استاندارد نشان می دهد که سالهای 1973، 1990 و 2001، براساس شاخص درصد از نرمال در طول دوره آماری سالهای 1973، 1990 و 2001 باشد. سومین شاخصی که مورد استفاده قرار گرفت، شاخص دهک ها می باشد که با استفاده...

full text